Bổ sung dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư là rất quan trọng, đặc biệt là các món ăn giúp bổ máu. Các món ăn bổ máu dành cho bệnh nhân ung thư đang hoá trị hoặc xạ trị cần tập trung vào việc cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, vitamin B12, axit folic, protein chất lượng cao, và các chất chống oxy hóa để hỗ trợ tạo máu và tăng cường sức khỏe tổng thể. Dưới đây là danh sách các món ăn và lưu ý cụ thể:

1. Nguyên tắc dinh dưỡng bổ máu cho bệnh nhân ung thư:

• Tăng cường sắt heme và non-heme:
  • Sắt heme từ thực phẩm động vật ( dễ hấp thu hơn ): thịt nạc, gan, cá.
  • Sắt non-heme từ thực vật: rau xanh đậm, đậu, ngũ cốc tăng cường.
• Bổ sung vitamin C: Giúp tăng hấp thu sắt non-heme.
• Đảm bảo axit folic và vitamin B12: Hỗ trợ sản xuất hồng cầu.
• Protein chất lượng cao: Hỗ trợ tái tạo mô và cơ thể.
• Chất béo lành mạnh: Duy trì năng lượng và chống viêm.
• Tránh thực phẩm gây mệt mỏi hoặc khó tiêu hóa: Đồ ăn chiên, cay, hoặc quá nhiều gia vị.

2. Thực phẩm giàu sắt:

• Thịt đỏ: Thịt bò, thịt cừu, thịt lợn nạc ( ăn khoảng 500 gam/ tuần )
• Gia cầm: Gà, vịt.
• Cá: Cá hồi, cá ngừ, cá trích.
• Trứng: Đặc biệt là lòng đỏ trứng.
• Các loại đậu: Đậu đen, đậu đỏ, đậu xanh.
• Hạt: Hạt bí ngô, hạt chia, hạt lanh.
• Rau xanh đậm: Rau bina, cải xoăn.
• Trái cây sấy khô: Mận khô, nho khô.

3. Thực phẩm giàu vitamin C:

• Các loại trái cây họ cam quýt: Cam, quýt, bưởi.
• Dâu tây: Cung cấp cả vitamin C và chất xơ.
• Ổi: Nguồn vitamin C dồi dào.
• Bông cải xanh: Cung cấp vitamin C và nhiều chất dinh dưỡng khác.
• Đậu Hà Lan: Nguồn vitamin C và protein tốt.

4. Thực phẩm giàu vitamin B12:

• Thịt: Thịt bò, thịt gà, thịt lợn.
• Cá: Cá hồi, cá ngừ.
• Trứng: Lòng đỏ trứng.
• Các sản phẩm từ sữa: Sữa, phô mai.

5. Lưu ý khi chế biến:

• Nấu chín kỹ: Giúp tiêu hóa dễ dàng và giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.
• Kết hợp các loại thực phẩm: Ví dụ, ăn thịt đỏ cùng rau xanh đậm để tăng cường hấp thu sắt.
• Sử dụng gia vị tự nhiên: Giúp món ăn hấp dẫn hơn và tốt cho sức khỏe.
• Luôn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm

6. Các yếu tố khác cần lưu ý:

• Hấp thụ sắt: Vitamin C giúp tăng cường hấp thu sắt, vì vậy nên kết hợp các thực phẩm giàu sắt và vitamin C trong cùng một bữa ăn.
• Tránh các chất ức chế hấp thu sắt: Trà, cà phê, sữa nên uống cách xa bữa ăn chính.
• Tình trạng sức khỏe: Mỗi bệnh nhân có tình trạng sức khỏe khác nhau, vì vậy nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn phù hợp nhất.
• Khẩu vị: Nên lựa chọn những món ăn mà bệnh nhân cảm thấy ngon miệng để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.

7. Gợi ý các món ăn bổ máu dành cho bệnh nhân ung thư:

Món từ thịt và cá:

• Cháo gan gà hoặc bò:
  • Gan gà hoặc bò chứa nhiều sắt heme và vitamin A. Nấu cháo mềm dễ tiêu hóa.
• Thịt bò hầm rau củ:
  • Thịt bò nạc giàu sắt heme, hầm cùng cà rốt, khoai tây để bổ sung vitamin và chất xơ.
• Cá hồi hấp sốt cam:
  • Cá hồi giàu vitamin B12 và omega-3. Nước cam cung cấp vitamin C hỗ trợ hấp thu sắt.

Món từ rau củ và ngũ cốc:

• Canh rau ngót nấu thịt nạc:
  • Rau ngót chứa sắt, axit folic, kết hợp với thịt nạc giàu protein.
• Cơm gạo lứt với đậu đen hầm:
  • Gạo lứt giàu sắt non-heme, kết hợp đậu đen cung cấp protein và chất xơ.
• Súp bí đỏ với sữa tách béo:
  • Bí đỏ chứa sắt và vitamin A, kết hợp sữa tách béo để bổ sung protein.

Món từ trứng và đậu:

• Trứng luộc hoặc trứng hấp:
  • Trứng chứa sắt và vitamin B12, chế biến đơn giản và dễ tiêu hóa.
• Đậu phụ non sốt cà chua:
  • Đậu phụ là nguồn protein thực vật, cà chua giàu vitamin C giúp hấp thu sắt tốt hơn.

Món từ trái cây và đồ uống:

• Nước ép lựu và táo:
  • Lựu và táo giúp tăng cường sắt và chất chống oxy hóa.
• Sinh tố chuối bơ đậu phộng:
  • Chuối chứa vitamin B6, bơ đậu phộng giàu chất béo lành mạnh và sắt.
• Trái cây dầm sữa chua:
  • Sữa chua giúp tiêu hóa tốt, trái cây như kiwi, dâu tây cung cấp vitamin C.

8. Thực đơn mẫu trong ngày:

Bữa sáng: Cháo yến mạch với sữa hạnh nhân, vài lát chuối.

Bữa phụ sáng: Nước ép cam tươi hoặc 1 lát bánh mì nguyên cám phết bơ.

Bữa trưa: Cơm gạo lứt, thịt bò hầm cà rốt, canh rau ngót.

Bữa phụ chiều: Sinh tố bơ chuối.

Bữa tối: Súp bí đỏ, cá hồi hấp.

Trước khi ngủ: 1 ly sữa ung thư giàu đạm

Lưu ý quan trọng:

• Theo dõi tình trạng dinh dưỡng: Đặc biệt trong giai đoạn hóa trị/ xạ trị, bệnh nhân cần theo dõi công thức máu thường xuyên để điều chỉnh chế độ ăn.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Chế độ ăn cần phù hợp với tình trạng sức khỏe, có thể bổ sung thực phẩm chức năng nếu cần ( theo chỉ định của bác sĩ ).
• Tránh thực phẩm kích thích hoặc gây mệt mỏi: Không dùng thực phẩm có caffeine, cồn.